روانشناسی هنرهای تجسمی، چشم، مغز و هنر

موضوع اصلی کتاب «روانشناسی هنرهای تجسمی چشم ، مغز و هنر» بررسی رابطه‌ی بین هنر، ذهن، روان انسان با مغز و به ویژه ساختار سیستم بینایی، عملکرد و تکامل آن است.

سه‌شنبه ۳۰ مهر ۱۳۹۸ - ۱۰:۰۸

کد خبر : ۴۱۴۸۵

روانشناسی هنرهای تجسمی / The psychology visual art: eye, brain and RT, 2014

چشم، مغز و هنر

نویسنده: جرج مدر / Mather George

مترجم: مهرخ غفاری مهر

با مقدمه ای از کریم نصر

ناشر: شهر هنر

شابک: 3-0-97940-600-978

جرج مدر در این کتاب به تشریح چگونگی کارکرد سیستم بینایی و مغز در پردازش ذهنی آثار هنری پرداخته است. وی با استفاده از دستاوردهای روان‌شناسی، علوم کامپیوتری و تکنولوژی، تغییرات تاریخی که در هنرهای تجسمی رخ داده‌اند را نیز بررسی کرده و به دلایل و چگونگی این تغییرها اشاره کرده است. سرانجام تلاش کرده است تا به این سؤال اساسی پاسخ دهد که چرا در انسان، تمایلی جهانی و دیرینه نسبت به هنر و مخصوصا هنرهای تجسمی وجود دارد.

این کتاب دعوتی است به نگاهی دور از تعصب به روان‌شناسی ذهن و رفتار انسان و کارکرد سیستم بینایی و مغز به عنوان ماشین بیننده و نگرش علمی به آثار (تابلوهای نقاشی و آثار هنری ادراکی و مفهومی) و از طرف دیگر نگرش هنری به آثار.

در حقیقت کتاب رهیافتی است عصب شناختی به درک آثار هنری.

موضوع اصلی این کتاب استدلال این نکته است که درک کامل هنرهای تجسمی مستلزم توجه به جزئیات ساختار سیستم بینایی، عملکرد و تکامل آن است. حتی قبل از این که نور به شبکیه برسد، تغییراتی که در این مسیر در قرنیه و عدسی ها اتفاق می‌افتد، می‌تواند در هنرهای تجسمی تأثیراتی عمیق داشته باشد. وقتی انرژی نور به فعالیت عصبی در سیستم بینایی تبدیل می‌شود، پیچیدگی عظیم سیستم اعصاب مرکزی باید مشکل معنا بخشیدن به تصویر شبکیه را به عهده بگیرد. هنرهای تجسمی به شکلی بسیار نزدیک، با توانایی انسان در حس کردن نور مربوط‌اند و به صورتی جدایی‌ناپذیر به پیش‌زمینه‌ها و محدودیت‌های آن وابسته‌اند. راه‌هایی گوناگون وجود دارد که توسط آن‌ها مشخصات فرآیند عصبی در فضا، رنگ و ویژگی‌های پویای هنرهای تجسمی امکان بروز می‌یابند.

نویسنده ضمن معرفی دوره‌های مختلف و تکاملی هنرهای تجسمی به چگونگی فعالیت مغز در تولید و درک این آثار می‌پردازد و رابطه‌ی میان سیستم بینایی و پردازش تصویرها و ادراک آن‌ها را توصیف و تشریح می‌کند. او تلاش می‌کند با استفاده از دستاوردهای علم روان‌شناسی، فیزیک بینایی و هنر معماهای مربوط به حس زیبایی‌شناسی در انسان را مخصوصا در حوزه‌ی هنرهای تجسمی بررسی کند. با بررسی جنبه‌های روان شناختی، فیزیولوژیک، اجتماعی، و فرهنگی آثار هنری، می‌توان دریافت که هنرمندان چگونه با مهارت از همه‌ی علومی که در اختیار داشته‌اند از ریاضی گرفته تا درک پرسپکتیو و سپس در قرن نوزدهم با استفاده از عکاسی، استفاده کرده و به خلق آثار خود پرداخته اند.

سرانجام کتاب روان‌شناسی هنرهای تجسمی تلاشی است برای یافتن پاسخ به این سؤال که ریشه‌های نیاز انسان به دیدن تصویرهای طبیعی که نیازی جهانی و عام است و تولید و تماشای آثار هنری از کجا ناشی می‌شود. مغز انسان فقط ٢٪ از وزن کل بدن انسان را تشکیل می‌دهد و در حالت استراحت، حدود ٢٠ ٪ از انرژی بدن را مصرف می کند. بنابراین ما با یک منبع انرژی محدود مواجهیم و مغزی که تنها برای دیدن و ادراک بینایی بسیار بیشتر از سایر حواس انرژی مصرف می‌کند. فشار انتخاب طبیعی در سیر تکاملی انسان به نفع افرادی خواهد بود که آنچنان سیستم بینایی داشته باشند که بتوانند تصویرهای طبیعی را در بهترین حالت ممکن پردازش کنند.

کتاب روان‌شناسی هنر برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد هنر و روان‌شناسی بسیار مورد استفاده خواهد داشت. اما با توجه به زبان ساده‌ی کتاب، خوانندگان دیگری هم که اطلاعات اولیه نسبت به این دو رشته داشته باشند به راحتی می‌توانند از این کتاب بینارشته ای لذت ببرند و بیاموزند.