نیم نگاه: سیروس مقدم
تابلوی «ماهیگیران» سال 1356 با یک بیان اکسپرسیونی اجرا شد که خبری واقع‌گرایانه از زندگی سخت مردم جنوب در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب می‌داد. سیروس مقدم این اثر را پیش از انقلاب و اتودها و اسکیس‌های آن را با مشاهده از زندگی عادی اهالی بندر لنگه در حال ماهیگیری اجرا کرد و سپس تابلوی نهایی را در تهران و به ابعاد بزرگ خلق کرد. تابلوی «ماهیگیران»، صف ماهیگیران بندری را نشان می‌دهد که در حال کشیدن طنابِ تور ماهیگیری خویش‌اند. رنجی فراوان در چهره و اندام آنان دیده می‌شود که در بیانی اکسپرسیونیستی، تشدید شده است. بالای اثر، دکل نفت و تأسیسات آن کشیده شده در حالی که بر درهای نمادین آن قفل‌هایی زده شده است؛ نمادی از این که درهای صنعت نفت و منافع آن بر روی زحمتکشان جنوبی بسته است. صف ماهیگیران، خود نمادین است؛ از سمت چپ به راست نوعی بیداری، عصیان و هیجان در صف سترگ آنان حاکی از تلاش برای پایان دادن به رنج و استضعاف است که در سایه آگاهی به دست آمده یا خواهد آمد. بخش سمت راست ماهیگیران که همچنان تن به زندگی روزمره و پر مشقت خود داده‌اند در فضایی آبی و همراه با موج آب نشان داده شده است؛ با ارتفاعی پایین‌تر از صف سمت چپ. در حالی که همین صف، کم‌کم بیدار شده و در مسیر می‌کوشد از وضعیت تحمیل شده آگاهی و سپس رهایی یابد. در این جا عناصر و شخصیت‌ها با سرهایی برافراشته و عصیانگر در تضادی آشکار با صف سممت راست است. جنازه‌های به تصویر کشیده شده در امتداد یکدیگر و زیر دکل نفت، حکایت از سرنوشت و آینده مردمی دارد که تن به خمودگی و زندگی روزمره داده‌اند و مرگ انتظارشان را می‌کشد. مقدم در این اثر نیز همچون دو تابلوی دیگر به خوبی از انرژی و تضاد خطوطو سطوح رنگین، کشش و تقابل سطوح، خطوط، تیرگی، روشنایی و حتی سردی و گرمی رنگ‌ها بهره‌برداری کرده تا به هیجان مورد نظر خود در القای مفهومی تابلو دست پیدا کند. تابلوی ماهیگیران، پیامی در لابه لای فرم‌ها و رنگ‌های خود دارد که طی آن به مردم زحمتکش تحت ستم رژیم شاهنشاهی اعلام می‌کند: مادامی که تن به ذلت و روزمره‌گی بدهند تنها مرگ در زیر ذلت نصیب‌شان خواهد بود و همواره از مواهب خدادادی سرزمین خوش محروم خواهند ماند، مگر آن که در پناه آگاهی و حرکت، طرحی نو دراندازند.
ماهیگیران، سیروس مقدم، رنگ و روغن روی بوم، 300×200 سانتی‌متر(2 لته)، 1365، برگرفته از کتاب هنر انقلاب
برگرفته از کتاب هنر انقلاب، مرتضی گودرزی دیباج
