قمپز لبریز از استعداد

* محفل طنز قمپز چهلمین برنامه را هم پشت سر گذاشت. از این چهل‌ برنامه بگویید و از اتفاقات و تاثیر آن بر طنز استان.

قمپز از سال 93 آغاز شد و به صورت ماهیانه در چهارشنبه‌های آخر هر ماه به جز ماه‌های محرم و صفر برگزار می‌شود و از این نظر تا حدی شبیه به در حلقه رندان تهران است. اوایل تعداد کمی شاعر و نویسنده طنز داشتیم اما امروزه خوشبختانه در هر جلسه بیش از بیست نفر متقاضی خواندن اثرشان هستند و استقبال مخاطبان هم خیلی بیشتر شده و دیگر سالن حوزه هنری قم جوابگوی جمعیت نیست.

* چه عواملی در رشد طنز در استان قم نقش داشته‌اند؟

 خوب البته در قم ما تعداد زیادی جوانان با استعداد و شاعر و نویسنده خوب داریم و این یعنی مادۀ اولیه و به قول آشپزها مواد لازم! به میزان کافی وجود دارد ولی در پنج شش سال اخیر سعی شد که این استعدادها را به سمت طنزنویسی و طنزسرایی هم سوق دهیم. حوزه هنری استان قم در این عرصه مصدر خدمات شایسته‌ای شد و برگزاری کارگاه‌های طنزنویسی، جشنواره سوهان روح و چهل و یک محفل ماهانه قمپز به این امر کمک فراوان کرد. در حقیقت یک حرکت مستمر و آگاهانه در این مسیر وجود داشت. محفل قمپز توانسته محملی باشد برای ارائۀ این استعدادها و قلم‌های توانا.

* از ویژگی‌های آثار طنزنویسان قمپز بگویید.

رویکرد به مسائل اجتماعی و سیاسی در عین زبان سالم و محکم و حفظ مرزهای عفت و انصاف از ویژگی‌های کار دوستان قمی است. در حقیقت یک حرکت مستمر و آگاهانه در این مسیر وجود داشته که باعث شده امروزه بچه‌های قم علاوه بر قمپز، در محافل تهران مثل نطنز و در حلقه رندان و نیز جشنواره‌های کشوری هم حضور فعال و بایسته داشته باشند و در مطبوعات نیز قلم بزنند.

* در محافل طنزی که شهرهای مختلف برگزار می‌کنند، اشعاری با لهجه‌ها و گویش‌های مختلف محلی خوانده می‌شود. در قمپز چقدر شعر با لهجه محلی خوانده می‌شود و چقدر جا دارد اشعار محلی بیشتر شوند؟ در کل حیفِ این لهجه نیست؟

خوشبختانه در قمپز هم در هر جلسه چند کار به نظم و نثر با گویش قمی خوانده می‌شود. این لهجه از ظرفیت بالایی برخوردار است که در کار بعضی هنرپیشگان مانند سیدجواد رضویان و فتحعلی اویسی هم به خوبی دیده شد. ناشناخته بودن این لهجه هم به جذابیت آن می‌افزاید. البته اصطلاحات نسبتا ممنوعه‌ای هم دارد که طبعا برای مردم جذاب است. یکی از اهداف قمپز حفظ این گویش‌هاست.

* از جشنواره سوهان روح چه خبر؟ آخرین دوره‌ای که برگزار کردید چطور بود؟ دورۀ بعدی کی برگزار می‌شود؟

سومین دوره آن در سال 96 برگزار شد که خوشبختانه پربار بود و استقبال خوبی صورت گرفت. اگر حامی مالی داشته باشیم، هر دوسال یکبار قادر به برگزاری آن هستیم. متاسفانه کمبودهای مالی در شهرستان‌ها از بلایای عظیم است.

* به جز محفل طنز قمپز و جشنواره سوهان روح، چه فعالیت‌های دیگری در زمینه طنز در قم انجام می‌شود؟

در زمینه طنز مکتوب به جز موارد فوق، هر ساله کارگاه‌های طنزنویسی در حوزه هنری انجام می‌شود. کارگاه طنزنویسی از سال 1391 به پیشنهاد حوزه هنری برپا شده است و ثمرات این کارگاه‌ها امروزه در کار هنرجویان قبلی کاملا مشهود است و بعضی از ایشان در برنامه‌هایی مثل قمپز و جشنواره‌های مختلف حضور فعال دارند. در حقیقت هدف اصلی همین پرورش استعدادهای طنزنویسی و هدایت آن‌ها در مسیر صحیح است. البته رویکرد اصلی ما دستیابی به طنز سالم و دغدغه‌مند و آشنایی هنرجویان با مبانی و شگردها و تکنیک‌های طنزنویسی است. خوشبختانه در کارگاه جدید، خانم‌ها حضور بیشتری دارند که نویدبخش ظهور نسل جدیدی است. البته یکی دو نهاد دیگر هم فعالیت‌هایی انجام می‌دهند که خیلی مستمر و متمرکز نیست. راستی تا به حال دو مجموعه شعر طنز از شاعران قمی به چاپ رسانده‌ایم.

* صدا و سیمای استان قم چه فعالیت‌هایی در زمینه طنز، خصوصا طنز مکتوب دارد؟

متاسفانه در زمینه طنز مکتوب کار خاصی انجام نمی‌دهد. البته بعضا خلاصه محافل قمپز را پوشش می‌دهند. در زمنیه طنز تصویری و کمدی کارهای پراکنده‌ای به صورت آیتم‌های نمایشی تولید و پخش می‌شود. البته اخیرا شبکه رادیویی معارف برنامه‌ای با محور نقد و بررسی آثار بزرگان طنز تولید و پخش کرده است.

* احتمالا اکثر مردم فکر می‌کنند که انجام فعالیت‌های طنز در قم کار سختی باشد و خط قرمزها خیلی اذیت کنند. شما که داخل گود هستید چه نظری دارید؟

بله البته حساسیت زیاد است. مسائل دینی و ملی و قومیتی می‌تواند خطوط قرمز باشند که البته بستگی به نحوه برخورد و هنر طنزپرداز در مواجهه با آن‌ها دارد. به قول مرحوم منوچهر احترامی طنزنویس باید روی خط قرمز حرکت کند ولی به نحوی که رنگی نشود. در قمپز خوشبختانه فضا تا الان باز و مساعد بوده و به ندرت با مشکلی روبرو بوده‌ایم.

* از خودتان و کارهای جدیدتان بگویید.

کتابی با عنوان تذکره‌الشعرا با انتشارات مدرسه کار کرده‌ام که در مرحله انتشار است. با رویکرد طنز نوجوان و جوان. قصد دارم کتابی کارگاهی در حوزه شعر طنز تدوین کنم انشاالله.

* دم شما گرم. اگر صحبت دیگری دارید بفرمایید.

ممنون از شما که به محافل ادبی شهرستان ها توجه دارید.

روح ‌الله احمدی – دفتر طنز حوزه هنری