نیم نگاه: کاظم چلیپا

ایثار، کاظم چلیپا، رنگ و روغن روی بوم، 300 × 200، 1360

تابلوی "ایثار" کاظم چلیپا گرچه کمتر گرایشی شرق مآبانه را در خود جای داده است، اما به لحاظ مضمون، دو زمان متفاوت را که فاصله طولانی نیز با یکدیگر دارند؛ یعنی واقعه کربلا و انقلاب ایران را در هم آمیخته است. وی در این اثر به جای برخوردی موضوعی و کلیشه ای با مقوله انقلاب، به اصل جریان ایثار؛ یعنی از جان گذشتگی و به ویژه فداکاری مادرانی اشاره می کند که فرزندانشان را به میدان کارزار – که جز خون و ایثار نمی طلبد – می فرستند؛ فرزندی شهید و البته بسیار سبکبال در میان دستان مادری که به تمامی، هستی خود را برای ایثار آورده است. گویی دسته گلی غیر زمینی و نمادین را در دستان خویش ارزانیِ باور حضور خود می کند و اعتقاد مادر درست در وسط تابلو نقطه تأکید هنرمند بر ثقل مفهومی اثر است. این اثر از زاویه های دیگر، آکنده از چندگونگی در بیان مفهومی است. جالب این که مشخص نیست تأکید بر خود مادر است یا فرزند شهیدی که به پیشگاه معبود تقدیم می کند. دستان مادر که به بهانه بلند کردن پیکره شهید بالا آمده است، از طرفی به علامت دعا و امکان اتصال با حق بر فراز سجاده اوست که بر نماز حقیقی مادر تأکید دارد. در زمینه اثر که از فراز دستان و شانه مادر شهید تا بالای تابلو امتداد می یابد، نمادی از بزرگ و سالار شهیدان کربلا و یاران اوست که به سپیدی می گراید و با رنگ قرمزِ بخش جلویی و پایینی اثر ارتباطی مفهومی و نمادین می یابد.

کتاب «هنر انقلاب»، مرتضی گودرزی دیباج