سیده راضیه یاسینی: هنرمند باید فرزند زمانه خویشتن باشد

سیده راضیه یاسینی؛ با بیان اینکه هنرمند باید فرزند زمانه خویشتن باشد تاکید کرد هنر ناب و خالص سفارش پذیر نیست.

به گزارش روابط عمومی مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری؛ سیده راضیه یاسینی؛ هنرمند، پژوهشگر و نویسنده ای است که به طور مشخص در حوزه مطالعات بین رشته ای هنر و دین و مطالعات زنان فعالیت می کند و کتاب ها و مقالات بسیاری از وی در حوزه های یاد شده و به ویژه مساله پوشاک زنان به رشته تحریر درآمده است.

این هنرمند معتقد است: هنر و فرهنگ به هم تنیده هستند و انفکاک اینها از یکدیگر امکان پذیر نیست. فقط اینکه کدام هنر است و چه میزان هویت ملت ها با توجه به فرآیند جهانی شدن در این هنر وجود دارد مهم است. اینکه دولت ها تا چه میزان بتوانند در زمینه هنر ورود پیدا کنند و یا در هویت سازی هنر هر جامعه مداخله کنند و آیا این امر درست هست یا نه بحث مفصلی می طلبد.

او در تعریف هنر متعهد بیان داشت: «باید هنر و تعهد به صورت جداگانه تعریف شوند. اینکه ما هنر را چه می دانیم و برداشت ما از تعهد چیست. اینها را نمی توان به صورت انتزاعی تعریف کرد. هنر متعهد باید یک مرکز تعهدی داشته باشد اگر کشور هنرمند مرکز تعهد است باید به کشورش متعهد باشد یا چنانچه این مرکز ثقل باورهای دینی اش است باید به این اعتقادات متعهد باشد و .... هر یک از اینها تعریف خاص خود را دارند. اما در کل هنر متعهد آن گونه که در انقلاب اسلامی شناخته شده تعریفی است که امام خمینی (ره) در پیام معروف شان از هنر ارائه دادند و اینکه هنرمند التزام و پایبندی داشته باشد به اعتقادات و آرمان هایی که در انقلاب اسلامی تنیده با روح تعالیم اسلامی است.

یاسینی پیرامون کارکردهای هنر اظهار داشت: کارکردهای هنر در دو سطح فردی یا جمعی می تواند تعریف شود. زمانی فرد با هنر زندگی می کند و همه تبعات و نتایج آن هم بالتبع شامل حال خود آن فرد می شود؛ بسته به اینکه چه هنری باشد و فرد در چه بافت اجتماعی و چه سطحی از حال و احوالات روحی قرار داشته باشد ارتباطش با آن هنر بخصوص هم تعریف می شود. وی ادامه داد: اما زمانی هست که هنر کارکرد جمعی پیدا می کند و شما به عنوان یک رسانه از هنر استفاده می کنید به این دلیل که یک سری قابلیت ها را به وسیله هنر شکوفا کنید و یا از هنر به مثابه یک وسیله برای سمت دهی به جریان های اجتماعی، سیاسی و غیره استفاده کنید. همه اینها هم به سیاستگذاری های هنری برمی گردد و اینکه متولیان هنر آن را در چه مسیری هدایت کنند و نتایجش هم به تبع آن متفاوت است.

یاسینی درباره سفارش پذیری هنر اذعان داشت: هنر سفارش پذیر نیست که بخواهد از طرف یک خریدار یا سفارش دهنده در یک مراوده مالی شکل بگیرد. به معنای حقیقی نمی شود گفت اثر هنری تولید می شود چون منویات و خواسته های یک سفارش دهنده مشخص را دارد برآورده می کند و یک اثر ناب و خالص خلق نمی شود بلکه اثر باب سلیقه یک مخاطب بخصوص و ویژه است. در حقیقت هنر حاصل یک جوشش درونی است بنابراین فارغ از سفارش به عرصه ظهور می رسد. اما برخی آثار هستند که طبیعی است قصد دارند یک سری نیازها و حوائج را برآورده کنند که به همان مقدار که به سلیقه سفارش دهنده متمایل می شوند به همان میزان از مقدار خلوصشان کم می شود.

این پژوهشگر درباره ویژگی های یک اثر هنری که می تواند مخاطب بیشتری را جذب کند، خاطرنشان کرد: هنرمند در این میانه بسیار موثر است و اینکه چقدر شناخت حقیقی از جامعه پیرامون خودش داشته باشد؛ به نسبتی که هنرمند با زمانه خود بیگانه باشد اثر هنری که خلق می کند صرفا در سطح تقاضاهای فردی خودش باقی می ماند اما به نسبتی که به جامعه شناسی مبتنی بر حقیقت دست یافته و بداند که در چه دوره ای زندگی می کند، اقتضائات و شرایط جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی جامعه اش چیست و مردمانش و شرایط جهانی را بشناسد بهتر می تواند دغدغه هایش در ارتباط با این جامعه را تصویر کرده و هماهنگ تر عمل کند و اینگونه فرزند زمانه خویش می شود که آثارش نیز با اقبال بیشتری از سوی مخاطب مواجه می شود.

گفتنی است دکتر سیده راضیه یاسینی از هنرمندان پیشکسوت مرکز تجسمی حوزه هنری و عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است. «تاثیر هنرهای سنتی بر نقاشی معاصر ایران»، «تصویر زن در نگارگری» و «انسان‌شناسی هنر نگارگری:آداب، ابزار و مواد» نام شماری دیگر از پژوهش‌های منتشر شده این محقق هنرهای سنتی ایرانی است.