بنکسی در اینستاگرام خود که نزدیک به دومیلیون فالور دارد اقدام به درج اطلاعات تصویری مربوط به یکی از آثارش بر روی دیواری در خیابان یورک لندن با عنوان خروج انگلیس از اتحادیه اروپا نمود، سایت هنر مقاومت از شما دعوت می کند تا بیننده آثار این هنرمند از مرحله اتود تا اجرا باشید.
بنکسی که فرزند یک تکنیسین دستگاه فتوکپی بود، مدتی شاگرد قصابی بود اما سرانجام طی دوران «شکوفایی اسپری» در اواخر دهه ۸۰ در بریستول با گرافیتی آشنا شد. او مردی ظاهرا ۳۶ ساله با نام مستعار، هنرمند فعال گرافیتی و منتقد سیاسی، کارگردان و نقاش بریتانیاییاست که سالها فعالیت پنهانی داشتهاست. با وجود اینکه دیوارنگاری در بریتانیا بهدلیل آسیبرسانی به اموال عمومی جرم محسوب میشود او از سال ۱۹۹۲ دیوارنگاری را به صورت مخفیانه آغاز کرد. هنر خیابانی او طعنه آمیز و هجویههایش جسورانه و خرابکارانهاست از اینروست که مشهورترین هنرمند خیابانی محسوب میشود و امروزه بسیاری از جدارههای شهری در سرتاسر دنیا اثر دستهایش را برخود دارند. بنکسی که دیوارنگاری را از مناطق محروم شهر زادگاهش بریستول آغاز کرد، در عرض کمتر از ده سال به شهرتی جهانی رسید؛ شهرتی که هر قدر بیشتر میشد ارزش آثارش را بالاتر میبرد به گسترش ابعاد شایعات و داستان پردازیها پیرامون او دامن میزد. تعدادی از آثار او بین ۵۰۰ هزار تا ۱٫۵ میلیون دلار در حراجی ها فروخته شدهاند.با این که بیش از ده سال است از فعالیت بنکسی میگذرد، تنها در سه چهار سال اخیر نامش به رسانهها کشیده شده و میتوان وی را محبوبترین هنرمند ناشناس جهان معاصر دانست که به خلق اثر از تونل مخروبهای در لندن، دیوار حایل بین فلسطین و رژیم صهیونیستی تا دیزنی لند پرداخته است. وی دست مایهی طراحیهای خود را پلیسها، موشها، سربازها، میمونها و بچهها قرار داده است. او در این شکل هنری انتقادیهایی روشنگرانه و جدی را در قالبی عموما “طنز آمیز به دستگاههای امنیتی و نظم نمادین مستقر در جوامع سرمایه داری وارد میکند.” بنکسی در آثارش با ارجاعات مکرر به کنترلهای دائمی مردم در شهر که بهوسیلهی دوربینهای مداربسته اعمال میشود خود را بهشکلی پارادوکسیکال بهعنوان شورشی معرفی مینماید که علیرغم اشکال مختلف چنین کنترلهایی همچنان ناشناس به فعالیتهای غیر قانونیاش ادامه میدهد. این هنرمند معترض، تاکنون در برابر دوربینهای عکاسی و تلویزیونی ظاهر نشده و کسی چهره او را ندیدهاست.
بهدلیل ممنوعیت دیوارنگاری در انگلستان، در اوان کار بسیاری از نقاشیهایش چند روزی بیشتر روی دیوار دوام نمیآورد
و توسط شهرداری پاک میشد ولی در حال حاضر با وجود منع قانونی کشیدن گرافیتی روی دیوار، رئیس شورای شهر بریستول، دستور داده که نقاشیهای بنکسی به عنوان فرزند پرافتخار این شهر باید روی دیوارها حفظ شود!
بارزترین شاخصه گرافیتیهای بنکسی نگاه طنزآلود و بیان طعنه آمیز او به سیاست است. او در استفاده مناسب از پرسپکتیو و بُعد دادن به اشیا متبحر است و تعریف خاص خودش را از هنر خیابانی دارد؛ آمیختهای از این تعریف و تکنیک استفاده از شابلون، فضای خاصی به کارهایش میبخشد. گاهی هم امضای بنکسی زیر برخی آثارش نمایان میشود. استنسیلهای سیاه و سفید بنکسی؛ زیبا، زیرکانه و القاءکننده انقلابی تدریجی است: افسران پلیس خندان، موشهای مته به دست، میمونهای مجهز به سلاحهای کشتار جمعی(یا سلاحهای ضد شورش)، دخترکانی که موشکها را در آغوش کشیدهاند ، گشتزدن افسران پلیس با سگهای «پودل» شان، ساموئلالجکسون و جان تراولتا که به جای اسلحه، موز پرتاب میکنند، مردی چاق در حال نوشتن کلمه آشوب بر دیوار . در اماکن دیدنی قدیمی، بنکسی اغلب این عبارت را می نوبسد: «این جا ,جای عکسبرداری نیست» یا گاهی بر دیوار موسسهها اینگونه امضا میکند: «به دستور سازمان ملی معابر عمومی، این دیوار مختص دیوار نوشت (گرافیتی) است.
اخیرا بنکسی در زمینههای دیگری همچون طراحی جلد یکی از آلبومهای گروه «بلر» هم فعالیت کردهاست. جرقه اشتهار بنکسی زمانی زدهشد که او یکی از گرافیتیهایش را روی دیوار گالری “تیت مدرن” لندن کشید. او در سال ۲۰۰۵ همین کار را در موزه هنرهای مدرن نیویورک، موزه هنر متروپلیتن، موزه بروکلین و موزه تاریخ طبیعی آمریکا نیز اجرا کرد. در ماه مه همان سال یکی دیگر از گرافیتیهای او روی دیوار موزه بریتانیا دیده شد و در ماه اوت گزارش دیگری از اجرائی بر روی نوار غزه داده شد.
در حال حاضر، لیونلگالری شهر آمستردام با نمایش بیش از ۱۰ اثر هنری و تمام آثار چاپی نسخه محدود بنکسی، کاملترین نمایش هنری این هنرمند خیابانی بریتانیایی را در هلند برگزار میکند. شاهکار این مجموعه نقاشی بزرگی با عنوان «گذرمان را بر ما ببخش» به ابعاد ۱۲۲ و ۲۴۴ سانتیمتر است که بنکسی برای تبلیغ دیویدی خود با عنوان «خروج از مغازه کادوفروشی» در سال ۲۰۱۰ در خیابان آکسفورد لندن استفاده کرده بود . طی مدت زمان نمایش آثار بنکسی از روز بیستم ماه ژوئن تا بیستم ماه ژوئیه، مجموعهداران هنری سراسر اروپا، چین، ایالات متحده و خاورمیانه به آمستردام پرواز میکنند تا از آثار «پیکاسوی مدرن» تجلیل کنند. همانطور که اندی وارهول به عنوان سلطان هنر پاپ شناخته میشد، بنکسی نیز لقب سلطان هنر خیابانی را به خود اختصاص داده است. طی ۱۰ ماه گذشته، او در بزرگترین موتور جستجوی دنیای هنر رتبه اول را کسب کرده و هنرمندانی مانند رامبراند، پیکاسو، وارهول و ونگوگ را پشت سر گذاشته است. جهان هنر بعد از نمایش هنری شش ماه پیش بنکسی در لندن، علاقهای شدید به او پیدا کرد.
لیونل و کیم از لیونلگالری، که در گذشته با هنرمندانی از جمله پیکاسو، کونز، هرست یا باسکیات با موفقیت همکاری داشتهاست، آثار بنکسی را هر هفته به مردم سراسر جهان میفروشند. با کیفیتترین آثار هنر معاصر در این مجموعه گرد هم میآیند و مجموعهداران جوان که میخواهند اولین اثر هنری حقیقی خود را خریداری کنند یا هنرمندان درجه یک هالیوودی، همه در آمستردام جمع میشوند تا از این آثار تحسین کنند. کیم لاگیز از لیونلگالری میگوید: «بعضی از هنرمندان خیابانی آنقدر بزرگ میشوند که میتوان آنها را پیکاسوهای زمان خود خواند. برخی از آنها هم توانستهاند توجه حراجیهای بزرگ و گالریهای برتر را به آثار خود جلب کنند و این نشان میدهد که چطور جهان هنر قدیمی با جهان هنر جدید روبهرو میشود.»
بنکسی که اعتقاد دولت به وندال بودن گرافیتی را قبول ندارد، هنرش را بر سطوح موجود در فضاهای عمومی به نمایش میگذارد و حتی تا آنجا پیش میرود که عناصر و احجام فیزیکی هم خلق کند. بنکسی خودش مستقیماً عکسهای گرافیتیهایش را نمیفروشد، هر چند معلوم شده برگزارکنندگان حراج های هنری در تلاش هستند تا کارهای خیابانی او را در محلشان بفروشند و دردسر جا به جا کردن آنها را به برنده حراج واگذار کنند.
اولین فیلم بنکسی، خروج از مغازه کادوفروشی (Exit Through the Gift Shop) برای اولین بار در جشنواره فیلم ساندنس ۲۰۱۰ به نمایش درآمد. فیلم در مارچ۲۰۱۰ در انگلستان اکران شد. در ژانویه ۲۰۱۱، بنکسی نامزد جایزه اسکار برای بهترین فیلم مستند شد.
برترین آثار
بنکسی در سال ٢٠٠۵ تصمیم گرفت دیوار بتنی ٧٠٠ کیلومتری حائل بین رژیم اشغالگر قدس و فلسطین را به نمایشگاهی از آثار گرافیتی مبدل کند. معروفترین گرافیتی در این نمایشگاه دو کودک فلسطینی را به تصویر کشیده بود که در جستجوی یافتن بهشت، مشغول حفر سوراخی در دیوار حائل هستند. وی درآن زمان توسط مدیربرنامهاش اعلام کردهبود که “وجود این دیوار حائل بسیار شرمآور است. چیزی که برای من جذاب است، تبدیل کردن پرهجومترین ساختار دنیا به طولانیترین گالری جهان است.” به غیر از شش گرافیتی بنکسی، دیگر نقاشیهای استنسیلی این نمایشگاه را هنرمندان دیگر گرافیتی دنیا ترسیم کردهبودند. جو بروکز، سخنگو بنکسی، میگوید: نیروهای امنیتی اسرائیل برای منصرفکردن بنکسی از این کار ، تیراندازی هوایی تهدید آمیز کرده و حتی چندین بار او را با اسلحه تهدید هم کرده بودند.
آخرین نمایشگاه بنکسی، اوایل ماه مه در تونل مخروبهای در جنوب لندن برپا شد. این تونل ٨٠٠ متری که سالها قبل به عنوان ایستگاه تاکسی استفاده میشد، اکنون به گالری نقاشیهای دیواری مبدل شده است. تنها در سه روز اول این نمایشگاه بیش از سیهزار نفر از آن دیدنکردند. آثار این نمایشگاه را علاوه بر نقاشیهای دیواری بنکسی با سبک شابلونی معروفش، دیوارنگارههای ٢٩ هنرمند دیگرنیز که به دعوت او در این نمایشگاه حضور یافته بودند، تشکیل میداد. بنکسی محل برگزاری آن را تا روز قبل از افتتاحیه، مخفی نگاه داشتهبود. بنکسی در سامانه اینترنتیاش هدف از برگزاری این نمایشگاه را که “جشنواره قوطی حلبی” نامیده، مبدل کردن یک “سیاه چال فراموش شدۀ کثیف” به “مرغزاری از هنرهای زیبا” عنوان کرد.
یکی دیگر از آثار بنکسی هجویهای است از از تابلوی معروف «دختری با گوشوارهی مروارید» اثر یوهانس ورمر که از ۲۰ اکتبر بر دیوار بندرگاهی در بریستول نقش بسته است.
نقاشی دیواری جدیدی از بنکسی ، که گروهی از کبوترانی را نشان میداد که تابلوهای ضد مهاجرات به دست گرفته بودند در پی شکایتی مبنی بر «نژادپرستانه بودن»، از بین برده شد.
اما همچنان که گفته شده بنکسی، خود را تنها محدود به گرافیتی نکردهاست. برای مثال در خیابانهای شلوغ نیویورک با استفاده از فضای یک کامیون، نمایشگاههای متحرک و قابل تأمل هنری درست میکند. برای مثال شما در اینجا میبینید که او چگونه پروانهها و آبشار و رنگینکمان را در دل یک کامیون جا داده است. به این ترتیب کامیونی کثیف و درب و داغان در غوغا و ازدحام شهری، ناگهان شهروندان را با صحنهای دلانگیز و زیبا مواجه میکند. یکی از آثار تازهتر او، یک کامیون انتقال احشام به کشتارگاه را نشان میدهد اما به جای گاو و گوسفند و مرغ و خوک، او عروسکهای دوستداشتنیای را در کامیون جا داده و سر آنها را بیرون گذاشته است
وب سایت رسمی بنکسی به نشانیwww.banksy.co.uk اطلاعات دقیقتری از سبک گرافیتیهای او به دست میدهد. سایت فلیکر که از مشهورترین سایتهای عکس دنیای اینترنت است، آرشیو کارهای بنکسی را تهیهکردهاست.