ایو کلَن و تکامل هنر به سوی غیر مادیت

ایو کلَن در حال نقاشی با آتش

"ایو کلَن" Yves Klein، در سال های پایانی عمرش، بر موضوع آتش معطوف بود. عبارت بسیار معروف او: «در قلبِ خلاء و نیز در قلب انسان، آتشی شعله ور است» به خوبی از عمق ذهنیت های او در این باب خبر می دهد.

 تمایل شورانگیز وی به بهره گیری از آتش در فرآیند آفرینش هنری، در فرازی از نوشتار مشهور وی با عنوان «تکامل هنر به سوی غیر مادیت» کاملا نمایان است: « پس از اندیشه در ماهیت آتش به امکان آفریننگی این ماده ی فوق زندگی پی بردم. اگر تحولات آرام در زندگی قابل توضیح هستند، تغییرات سریع نیز توسط ماده ی ماوراء حیات، یعنی آتش، توضیح داده می شوند. هیچ کس نمی تواند در کیفیت ظاهری آتش، از منظر زیبایی شناسی و کمال نگری تردید کند؛ آتش به خودی خود و بالذاته زیباست».

ازاین گفته پیداست که او بیشتر علاقمند به استفاده ی واقعی از آتش در کار هنری خویش است، تا نمایش صرف آن به عنوان پدیده ای زیبا که گهگاه موضوع کار هنرمندان بوده است. در عمل نیز همین اتفاق به وقوع می پیوندد، آن چه که در این دوره از کارهای وی می بینیم،  چیزی جز اثرات مستقیم آتش به روی تابلوهایش نیست.

«آتش» در این آثار، در واقع نقش بدن زن در«انسان نگاری ها» را ایفا می کند. بدین صورت که هنرمند با تماس شعله های قوی آتش با بوم، که گاه تا سه متر طول دارند، یک تابلوی نقاشی آبستره پدید می آورد. شعله های آتش که توسط خود هنرمند یا تکنیسین هایش کنترل می شوند، سطح تابلوی آغشته به مواد شیمیایی را تحت تاثیر قرار داده و بدین ترتیب طرح هایی انتزاعی در اثر سوختگی های سطحی رنگ پدیدار می شود.

ایو کلَن در توصیف کردارش با آتش اظهار می دارد: «آتش در نظر من طبیعت، گرمی، زندگی و آینده است. آتش هم نرم است و هم عامل شکنجه؛ هم وسیله پختن است و هم صحنه ی قیامت؛ هم خوب است و هم بد. بنابراین آتش منبع تاثیرات متناقض است و البته یکی از اصول اساسی پارادوکس جهان خلقت. به خاطر همین خصوصیات زندگی بخش، باید گفت؛ آتش بیش از آن که یک عنصر صرفا طبیعی باشد، یک پدیده اجتماعی است».