سرودهای انقلابی؛ سرودهایی که از جان برآمدند و بر دل نشستند

شعر اولین هنری است که با مردم ایران در انقلاب همراه شد. شاعرانی که هم‌صدا با مردم کشورشان، آرمان‌ها و آرزوهایشان را فریاد زدند. شعری که هیچ‌گاه خود را تافته جدا بافته از مردم ندانست و نتیجه آن، سرودهای ماندگاری است که پس از گذشت چهار دهه همچنان در ذهن‌ها ماندگار و بر زبان‌ها جاری است. سرودهایی که برخاسته از متن انقلاب هستند و به دلیل سادگی کلام و موسیقی تأثیر بسزایی بر مردم در حرکت‌های انقلابی گذاشته است. سرگذشت هر یک از این سرودها، سرگذشت مردمانی است که با دست خالی اما امیدوار، سرنوشتشان را تغییر دادند. سرودهای ابتدای انقلاب به دلیل اینکه در احساس حضور جمعی و حرکت پرشور تاریخی خلق شد، شور و حال دیگری دارد و این ضرورت وجود دارد که توجه به این سرودها و ترویج این آثار ارزشی، بیش از گذشته شود. برای پرداختن به این موضوع، نظر هنرمندان و کارشناسان این حوزه را در ادامه می‌خوانید:

با آغاز انقلاب شکل خاصی از موسیقی به نام «سرود» پدیدار شد

امیرحسن حاجی ‌ابراهیمی کارشناس موسیقی، ظهور و بروز انقلاب مردمی سال ۵۷ و تقویت تفکر مذهبی در سراسر جامعه آن روز را تاثیر شدید انقلاب اسلامی بر اصل و فرع یک جریان مبتذل فرهنگی (کاباره‌ها و سینماها) می‌داند و می‌گوید: هر چند در این میان، بسیاری از هنرمندان و مراکز آموزشی و تولید موسیقی برای چند سال منزوی و تعطیل شدند، اما از سویی به آهستگی، شکل خاصی از موسیقی با کلام، با مضامینی مردمی، ملی، انقلابی و مذهبی به نام «سرود» پدیدار شد که به شدت با ماهیت اصلی انقلاب و مردم گره خورده بود و توانست به خوبی عرض اندام کند.

وی در ادامه سرود را که تا قبل از انقلاب مشابهی نداشته و به سرعت مورد اقبال مردم قرار گرفته است را ژانر انقلابی می‌نامد و می‌گوید: کارهایی مؤثر و متأثر از انقلاب اسلامی ۵۷ پدید آمد که هر چند عمرشان کوتاه، اما تا امروز هم تکراری نداشته و بعضا در حافظه تاریخی این ملت برای همیشه، باقی می‌ماند؛ مانند سرودهای: خمینی ای امام، دیو چو بیرون رود، ایران ایران و...

حاجی ابراهیمی موسیقی انقلاب را برخاسته و متأثر از لحظه وقوع انقلاب و مسائل پیرامون آن و مضامینی به معنای واقعی انقلابی و برانگیزاننده می‌داند و تصریح می‌کند: فقط در آن زمان می‌توانیم اشعار و ملودی‌هایی از آن جنس را بیابیم، اما اگر بنا باشد با شاخصه‌ها و مؤلفه‌های اصولی و جریان جاری نظام و انقلاب اسلامی به موسیقی خاصی از این جنس بپردازیم، باید سرودها و موسیقی‌هایی تقویت‌کننده و مبتنی بر چهارچوب نظام جمهوری اسلامی ایران که هم‌چنان در راستای اهداف انقلاب و اندیشه‌های خاص اسلامی ساخته و پرداخته می‌شوند را موسیقی انقلاب بنامیم.

احیای سرودهای انقلابی نیاز به مجاهدت دارد

محمدمهدی سیار شاعر، ترانه‌سرا و مدرس دانشگاه، پرداختن حوزه هنری به عنوان پایگاه هنرهای مردمی و انقلابی به این هنر مردمی یعنی سرود را قابل تقدیر می‌داند و می‌گوید: سرودهای ابتدای انقلاب اسلامی به دلیل اینکه در احساس حضور جمعی و حرکت پرشور تاریخی خلق شد، شور و حال دیگری دارد و برای آنکه دوباره به آن فضا دست پیدا کنیم و برای آنکه محتوا با حرکت امروز مردم همراه شود نیاز به مجاهدت و تلاش بیشتری داریم.

سیار با بیان این نکته که خیلی از بزرگان موسیقی امروز که خوانندگان خوش‌نام و آهنگ‌سازان خوبی هستند در دهه ۶۰ با فعالیت‌های دانش‌آموزی در گروه‌های سرود آشنا شده‌اند، عنوان می‌کند: سرود محمل خوبی برای استعدادیابی و کار جمعی برای دانش‌آموزان است. همیشه افسوس می‌خورم که کارهای جمعی در مدارس ما کم‌رنگ و کم‌رونق شده است.

بهنام صبوحی آهنگ‌ساز و مشاور هنری آلبوم «ما غروب نمی‌کنیم» نیز با اشاره به کمرنگ شدن اولویت سرود در مدارس می‌گوید: در سال‌های اخیر به دلیل اینکه اولویت اجرای سرود در برنامه‌های فرهنگی و هنری مدارس کم شده است، متاسفانه کارهای جدید هم کمتر تولید می‌شود، در حالی‌که سرود به عنوان کار گروهی روحیه اتحاد و همکاری را میان دانش آموزان تقویت می‌کند. این آلبوم به نوعی اولین آلبوم حوزه هنری در زمینه سرود نوجوانانه است.

دوری جوانان از تولید آثار انقلابی سبب کمرنگ شدن موسیقی انقلاب می‌شود

محمد گلریز خواننده، شاعر و آهنگساز سرودهای انقلابی، دلیل کمرنگ شدن موسیقی انقلاب و دوری جوانان از آثار انقلابی را تهاجم فرهنگی از سوی کشورهای بیگانه می‌داند و تصریح می‌کند: تهاجم فرهنگی به‌خصوص در حوزه موسیقی بسیار پررنگ است و دشمنان ایران و اسلام با تزریق آثار مبتذل به جوانان قصد ضربه زدن به انقلاب را دارند.

خواننده سرود «بانگ آزادی» رهایی از تهاجم فرهنگی را تلاش نهادها و سازمان‌های فرهنگی می‌داند و می‌افزاید: تمام نهادها و سازمان‌های فرهنگی باید دست به دست هم بدهند و با تبلیغات درست، با تهاجم فرهنگی کشورهای بیگانه مبارزه کرده و از آثار ارزشی حمایت کنند.

سادگی؛ راز ماندگاری سرودهای انقلابی است

محمد میرزمانی آهنگساز موسیقی‌های جنگ، سادگی و روانی نغمه‌های مردمی و سرودهای انقلابی را باعث زمزمه‌پذیر شدن این آثار می‌داند و تاکید می‌کند: سادگی و روانی نغمه‌های مردمی و سرودهای انقلابی حس همذات پنداری و در نتیجه آن خاطره انگیزی را برای مخاطب به وجود می‌آورد و باعث ماندگاری این آثار شده است.

لازم به ذکر است، مرکز موسیقی حوزه هنری از سال ۱۳۶۰ با هدف تعالی‌بخشی موسیقی هنر انقلاب، ارتقا و تقویت جریان تولید سرودهای انقلابی و نغمه‌های مذهبی در سراسر کشور به فعالیت مشغول است.